คิดจะพัก-ชุมชนคุณธรรมวัดบ้านหงาว ซึ่งเป็น 1 ใน 10 ชุมชนคุณธรรมที่ได้รับการคัดเลือกและประกาศให้เป็นสุดยอดชุมชนต้นแบบ “เที่ยวชุมชน ยลวิถี” ประจำปี 2566 เพื่อเป็นกำลังใจให้กับชาวชุมชน และโชว์ความเป็นชุมชนที่เข้มแข็ง เป็นแหล่งสถานที่ท่องเที่ยวของไทยที่ห้ามพลาด
สำหรับชุมชนคุณธรรมวัดบ้านหงาว เป็นชุมชนที่มีวิถีชีวิตและอัตลักษณ์ที่มีความโดดเด่น เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญของจังหวัดระนอง เนื่องจากเป็นที่ประดิษฐานของหลวงพ่อดีบุก และภายในวัดเป็นที่ตั้งของพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นเฉลิมราช เป็นแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมของชุมชนเพื่อให้คนรุ่นหลังได้ตระหนักถึงวัฒนธรรม ประเพณี รวมทั้งความเป็นอยู่ วิถีชีวิตดั้งเดิมของชุมชน มีวัตถุโบราณมากมายที่สะท้อนถึงอัตลักษณ์และวิถีชีวิตดั้งเดิมของชาวตำบลหงาวตั้งแต่อดีต จนถึงปัจจุบันเก็บรักษาให้อนุชนรุ่นหลังได้ศึกษาค้นคว้า และยังมีวังมัจฉามีพันธุ์ปลาน้ำจืดนานาชนิดที่สามารถให้อาหารได้อย่างใกล้ชิด และที่สำคัญคือ มีบันไดคอนกรีตกว่า 300 ขั้น ที่สามารถใช้เดินขึ้นไปบนยอดของภูเขาเพื่อดูทิวทัศน์ของจังหวัดระนองได้รอบ 360 องศา
ชุมชนคุณธรรมวัดบ้านหงาวเป็นชุมชนที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์มีความเกี่ยวเนื่องผูกพันกันระหว่างสามวัฒนธรรม ไทย-จีน-มุสลิม ที่ผสมกลมกลืนเป็นวัฒนธรรมประเพณีที่มีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น ทั้งในด้านการแต่งกายและการดำรงชีพ โดยนักท่องเที่ยวสามารถทำกิจกรรมร่วมกับชุมชนได้ อาทิ กิจกรรมร่อนแร่ลองใช้วิถีชีวิตตามแบบของชุมชมวัดบ้านหงาวในอดีต เรียนรู้และร่วมทำผลิตภัณฑ์ชุมชน เช่น กระปุกออมสินเต่ามงคล “เต่าเรียกทรัพย์” ผ้ามัดย้อมใช้สีจากไม้โกงกางป่าชายเลนในชุมชน ฯลฯ และกิจกรรมปั่นจักรยานเพื่อเยี่ยมชมสถานที่ต่างๆ ภายในชุมชน เป็นต้น
นอกจากนี้ ชุมชนคุณธรรมวัดบ้านหงาวยังมีเทศกาลประเพณีที่เกี่ยวข้องกับสามวัฒนธรรม ไทย-จีน-มุสลิม อาทิ “ประเพณีตักบาตรเทโว” ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น คือ มีริ้วขบวนประกอบด้วยพระภิกษุสงฆ์จำนวนมาก พร้อมกับขบวนผู้ที่แต่งกายเป็นพระอินทร์ เทวดา และนางฟ้าจำลองเดินลงมาจากยอดภูเขาหงาวที่มีขั้นบันไดจำนวน 343 ขั้น เพื่อลงมารับบิณฑบาตข้าวสาร อาหารแห้งจากพุทธศาสนิกชนชาวระนอง และชาวพม่านับพันคนที่พร้อมใจกันหยุดงานมาร่วมทำบุญตักบาตรเทโวในวันพระใหญ่ รวมถึง “เทศกาลวันฮารีรายอ” ซึ่งชาวมุสลิมจะถือศีลอดพร้อมกันในเดือนรอมฎอน ซึ่งเป็นเดือนที่ 9 ตามปฏิทินอิสลาม และกำหนดวันเฉลิมฉลองหลังการถือศีลอด และ “เทศกาลเช็งเม้ง” ของคนไทยเชื้อสายจีนเพื่อบูชาบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว โดยทำพิธีเซ่นไหว้และปัดกวาดหลุมศพบรรพบุรุษในช่วงเดือนเมษายนของทุกปี
