Thai Tuner | แอปพลิเคชัน เทียบเสียงดนตรีไทย แอปแรกของโลก

ผศ.ดร.สุรพงษ์ เลิศสิทธิชัย อดีตผู้อำนวยการศูนย์เศรษฐกิจสร้างสรรค์ มหาวิทยาลัยมหิดล ผู้ริเริ่มโครงการ Thai Tunerกล่าวว่า “ศูนย์เศรษฐกิจสร้างสรรค์  มหาวิทยาลัยมหิดล  ได้พัฒนานวัตกรรม แอปพลิเคชัน Thai Tuner ขึ้นมาเพื่อสืบสานและรักษามาตรฐานเสียงของเครื่องดนตรีไทยให้คงอยู่ต่อไป โดยนำองค์ความรู้จากโครงการวิจัยค่าความถี่เสียงดนตรีไทย ซึ่งเป็นพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล อดุลยเดช มาพัฒนาเป็นโปรแกรมเทียบเสียงดนตรีไทย โดยมีเป้าหมายหลักคือ การนำพาอุตสาหกรรมดนตรีไทยสู่ยุคไทยแลนด์ 4.0 ด้วยนวัตกรรมและการบูรณาการองค์ความรู้ ทั้งการพัฒนาแอปพลิเคชั่นบนสมาร์ทโฟนและการต่อยอดสู่การผลิตเครื่องดนตรีไทยต้นแบบ เพื่อให้ได้เครื่องดนตรีไทยที่มีมาตรฐาน ได้ค่าความถี่เสียงถูกต้อง และสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับอุตสาหกรรมดนตรีไทย”

การพัฒนาโปรแกรมเทียบเสียงดนตรีไทยในรูปแบบของแอปพลิเคชันบนมือถือ รองรับทั้งในระบบ iOS และ Androidสำหรับโปรแกรมได้มีการออกแบบทั้ง User Interface และ User Interaction ประกอบด้วยโปรแกรมเทียบเสียงเครื่องดนตรี จำนวน 89 ชิ้นโดยแบ่งเป็นประเภท ดีด สี ตี เป่า ร้อง สำหรับให้นักดนตรีไทย นักเรียน นักศึกษา ครู และผู้ผลิตเครื่องดนตรีไทย  สามารถใช้เทียบเสียงหรือตั้งค่าเสียงเครื่องดนตรีไทยได้อย่างมีมาตรฐาน สะดวกและใช้งานได้ง่ายด้วยระบบบันทึกค่าความถี่เป็นตัวเลขดิจิตอล  นอกจากนี้ยังได้รวบรวมข้อมูลความรู้ของเครื่องดนตรีประเภทต่างๆ พร้อมภาพประกอบไว้ เพื่อให้ได้ศึกษาค้นคว้าอย่างละเอียด ซึ่งคาดว่าจะสามารถขยายผลไปยังประชาชนทั่วไปทั้งในและต่างประเทศต่อไป

“เมื่อพัฒนาโปรแกรมเทียบเสียงแล้ว โครงการยังได้พัฒนาต่อยอดไปสู่การสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์เครื่องดนตรีไทยต้นแบบประเภทฉิ่งและขลุ่ยที่จำเป็นต้องมีการจูนเสียงระหว่างกระบวนการผลิต เพื่อให้ได้เสียงที่มีค่าความถี่เสียงมาตรฐานถูกต้อง รวมไปถึงบรรจุภัณฑ์ที่สร้างสรรค์สวยงามแสดงความเป็นไทยเช่นกัน  ทั้งนี้การผลิตเครื่องดนตรีไทยต้องใช้ความเชี่ยวชาญหลายด้าน มีการบูรณาการองค์ความรู้จากหลายศาสตร์ ซึ่งต้องอาศัยความร่วมมือจากหลายภาคส่วน ทั้งผู้ผลิต นักวิจัย และผู้ใช้ ซึ่งจากความสำเร็จในการผลิตเครื่องดนตรีต้นแบบ ทำให้มั่นใจได้ว่าจะสามารถช่วยให้ผู้ผลิตเครื่องดนตรีไทย ซึ่งมีอยู่ประมาณ 300 ราย สามารถผลิตเครื่องดนตรีคุณภาพ มาตรฐานสากล และสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับอุตสาหกรรมเครื่องดนตรีไทย ซึ่งมีมูลค่าประมาณ 3,000 ล้านบาทต่อปี”

ทั้งนี้ ปัจจุบันเครื่องดนตรีไทยนอกจากผลิตและขายในประเทศไทยแล้ว ในหลายประเทศได้มีการส่งเสริมดนตรีไทยอย่างกว้างขวาง เช่น ประชาคม ASEAN อเมริกา อังกฤษ และเนเธอแลนด์ เป็นต้น ดังนั้นการผลิตเครื่องดนตรีไทยที่ได้มาตรฐาน เป็นการนำเครื่องดนตรีไทยเข้าสู่ตลาดทางวัฒนธรรมมากขึ้นเช่นกัน ผศ.ดร.สุรพงษ์ เลิศสิทธิชัย กล่าว

ด้านอาจารย์ปกรณ์ หนูยี่ คีตศิลปิน สำนักการสังคีต กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม ผู้วิจัยโครงการวิจัยค่าความถี่เสียงดนตรีไทยและดนตรีพื้นบ้าน กล่าวถึง การเทียบเสียงเครื่องดนตรีพื้นบ้านทั้ง 4 ภาคว่า จากการลงภาคสนามพบว่าทั้ง 4 ภาค มีการใช้ระบบเสียงแบบสากลมาอ้างอิงในการเทียบเสียงเครื่องดนตรีค่อนข้างมาก เนื่องจากส่วนใหญ่จะบรรเลงร่วมกับเครื่องดนตรีสากลและอีกเหตุผลหนึ่งคือไม่มีมาตรฐานเสียงต้นแบบที่ใช้อ้างอิง แต่สำหรับวงดนตรีไทยภาคกลางส่วนใหญ่ยังคงยึดความถี่เสียงแบบเดิมอยู่ โดยจะยึดเอามาตรฐานเสียงของกรมศิลปากรเป็นหลักในการเทียบเสียง

“ที่ผ่านมา ประเทศไทยไม่เคยมีเครื่องมือหรืออุปกรณ์สำหรับเทียบเสียงเครื่องดนตรีมาก่อน   การเทียบเสียงเครื่องดนตรีไทยตั้งแต่อดีตจะใช้โสตประสาทของนักดนตรีหรือครูดนตรีเป็นหลัก  ทำให้เสียงของเครื่องดนตรีไทยแตกต่างกันไปตามแต่ละสำนัก  และนับวันนักดนตรีไทยที่เชี่ยวชาญด้านการเทียบเสียงก็ลดน้อยลง ประกอบกับวัฒนธรรมดนตรีตะวันตกที่หลั่งไหลเข้ามาหลากหลายช่องทาง ดังนั้นแอปพลิเคชัน Thai Tuner   จึงเป็นเครื่องมือการเทียบเสียงดนตรีไทยครั้งแรก และเป็นแอปพลิเคชันแรกของโลกที่รวบรวมการเทียบเสียงเครื่องดนตรีไทยและเครื่องดนตรีพื้นบ้าน  โดยจะเเสดงผลค่าความถี่มาตรฐานจากการวิจัย ทำให้เสียงของเครื่องดนตรีของแต่ละภาคมีมาตรฐานไปในทิศทางเดียวกัน ถือเป็นการช่วยรักษาและอนุรักษ์วัฒนธรรมอีกทางหนึ่งด้วย”

 

นอกจากนี้ โครงการยังมีการวิจัยการผลิตเครื่องดนตรีไทยต้นแบบด้วยกรรมวิธีดิจิตอล เพื่อให้ได้เครื่องดนตรีไทยที่มีมาตรฐาน ผลิตเครื่องดนตรีไทยออกมาแล้วได้ค่าความถี่เสียงถูกต้องโดยครั้งนี้ได้เริ่มจากการผลิต ฉิ่ง และขลุ่ย ซึ่งเป็นเครื่องดนตรีไทยที่มีความสำคัญอย่างมากและจำเป็นต้องผลิตให้ได้เสียงที่เป็นมาตรฐาน จึงมีการนำเทคโนโลยีCAD/CAM มาใช้ทำให้การผลิตให้ได้เสียงเป็นมาตรฐาน สามารถลดการสิ้นเปลืองทรัพยากรธรรมชาติ เนื่องจากการผลิตระบบนี้สามารถควบคุมมาตรฐานของเสียงได้ 100% จึงไม่เกิดความเสียหายในขณะผลิต ทั้งนี้จากกระบวนการผลิตรูปแบบใหม่ที่คิดค้นวิจัยขึ้น ทางโครงการ Thai Tuner จะส่งต่อองค์ความรู้ในการผลิตให้กับผู้ประกอบการที่ผลิตเครื่องดนตรีไทย สำหรับนำไปใช้ในการผลิตอย่างมีคุณภาพ และสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับเครื่องดนตรีไทยต่อไป