เกาะหลีเป๊ะ ดินแดนแห่งความงามทางธรรมชาติ เป็นที่ตั้งของชุมชนชาวเลอูรักราโว้ย ชาติพันธุ์ดั้งเดิมผู้หยั่งรากลึกบนผืนแผ่นดินนี้มากว่าร้อยปี บรรพบุรุษของพวกเขาเคยประกาศความเป็นสยามของเกาะแห่งนี้ในยุคสมัยแห่งการแบ่งเขตแดน และลูกหลานรุ่นที่ 5 ถึง 7 ในปัจจุบันยังคงรักษาวัฒนธรรมและวิถีชีวิตอันเป็นเอกลักษณ์ สืบทอดสายเลือดแห่งท้องทะเลมาอย่างต่อเนื่อง
เรื่องราวการต่อสู้เพื่อปกป้องผืนดินบรรพบุรุษของชาวเลเกาะหลีเป๊ะได้สร้างหน้าประวัติศาสตร์ครั้งสำคัญ จากการถูกฟ้องร้องขับไล่โดยเอกชน สู่ชัยชนะอันเด็ดขาดในศาลฎีกา ทำให้ชาวเลได้รับที่ดิน 1 ไร่ 2 งานกลับคืนมาโดยชอบธรรม ด้วยเหตุผลแห่งการอยู่อาศัยมาก่อน ขณะเดียวกัน หน่วยงานภาครัฐกำลังดำเนินการเพื่อคืนที่ดินอีกกว่า 60 ไร่ให้แก่ชุมชน
บนผืนดินแห่งความหวัง 1 ไร่ 2 งานนี้ ชาวเลได้ร่วมแรงร่วมใจออกแบบพื้นที่ส่วนกลางอันทรงคุณค่า เพื่อเป็น:
1. ตลาดวัฒนธรรมชาวเลเกาะหลีเป๊ะ: แหล่งรวมสินค้าและผลิตภัณฑ์อันเป็นภูมิปัญญาของชาวเล เปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติได้สัมผัสวิถีชีวิตและสนับสนุนเศรษฐกิจชุมชนโดยตรง นับเป็นก้าวสำคัญในการพัฒนาตนเองของชาวเล ควบคู่ไปกับการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน ซึ่งภาครัฐและเอกชนควรเข้ามาสนับสนุนเพื่อสร้างรายได้ที่เป็นธรรมแก่ผู้ประกอบการบนเกาะหลีเป๊ะ
2. พื้นที่วัฒนธรรมชุมชนชาวเลเกาะหลีเป๊ะ: ศูนย์กลางการอนุรักษ์และสืบสานวัฒนธรรม ประเพณีอันงดงามที่สืบทอดจากบรรพบุรุษ เป็นพื้นที่แห่งการเรียนรู้และแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมระหว่างชาวเล นักท่องเที่ยว และคนทั่วไป
3. พื้นที่สร้างเสริมสุขภาพ: ต้นแบบของการแพทย์ทางร่วม ที่ผสานภูมิปัญญาการแพทย์พื้นบ้าน การแพทย์แผนปัจจุบัน วิทยาศาสตร์การกีฬา และกายภาพบำบัด เพื่อส่งเสริมสุขภาพ ลดค่าใช้จ่ายในการรักษา และยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน
สำหรับพื้นที่ 60 ไร่ที่กำลังจะได้รับคืน ชาวเลเกาะหลีเป๊ะได้ร่วมกันออกแบบผังพื้นที่อย่างพิถีพิถัน โดยคำนึงถึงวิถีชีวิตและจิตวิญญาณของชาติพันธุ์อย่างแท้จริง พื้นที่จะประกอบด้วย:
- พื้นที่อยู่อาศัยร่วมกัน: สะท้อนถึงความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่และการอยู่ร่วมกันฉันท์พี่น้อง
- พื้นที่ส่วนกลาง: สำหรับกิจกรรมทางสังคมและประเพณี
- พื้นที่วัฒนธรรม: เป็นศูนย์รวมจิตใจและการแสดงออกทางวัฒนธรรม
- พื้นที่ประกอบอาชีพประมง: ส่งเสริมวิถีชีวิตดั้งเดิมและการอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเล
แนวคิดการจัดการพื้นที่ทั้งหมดนี้Rooted in the core values of the Urak Lawoi people: “ไม่สะสม ไม่ครอบครอง อยู่ในป่ารักษาป่า ทำกินในทะเลรักษาทะเล ที่ดิน ผืนป่า ทะเล เป็นของส่วนรวม” ซึ่งเป็นการตอกย้ำถึงความผูกพันกับธรรมชาติและการอยู่ร่วมกันอย่างยั่งยืน
ตลาดวัฒนธรรมชาวเลเกาะหลีเป๊ะและพื้นที่โดยรอบ จึงมิได้เป็นเพียงสถานที่ แต่เป็นสัญลักษณ์แห่งการต่อสู้ ความภาคภูมิใจในชาติพันธุ์ และความมุ่งมั่นในการสร้างอนาคตที่ยั่งยืน ควบคู่ไปกับการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าของชาวเลอูรักราโว้ยแห่งเกาะหลีเป๊ะ