ภัยแผ่นดินไหว: รู้เท่าทันรอยร้าว รับมือความเสียหายอย่างมืออาชีพ

แผ่นดินไหวเป็นภัยธรรมชาติที่อาจเกิดขึ้นได้ทุกเมื่อ แม้ศูนย์กลางแผ่นดินไหวจะอยู่ไกล แต่แรงสั่นสะเทือนก็สามารถส่งผลกระทบต่ออาคารบ้านเรือนได้ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีดินอ่อนอย่างกรุงเทพมหานคร การเตรียมพร้อมรับมือและรู้เท่าทันความเสียหายจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง

1. สำรวจความเสียหายเบื้องต้นด้วยตนเอง

หลังเกิดแผ่นดินไหว ควรสำรวจอาคารออกเป็น 2 ส่วนหลัก ได้แก่ โครงสร้างหลัก (เสา คาน ผนังรับน้ำหนัก ฐานราก) และส่วนสถาปัตยกรรม (ฝ้าเพดาน วอลเปเปอร์ กระเบื้อง พื้นตกแต่ง) โดยจุดสำคัญที่ควรตรวจสอบมีดังนี้:

• เสา คาน และผนังมีรอยร้าวหรือเอียงหรือไม่
• จุดเชื่อมโครงสร้างมีรอยแยกหรือหลุดออกจากกันหรือไม่
• ประตูหน้าต่างเปิดปิดได้ปกติหรือไม่
• เครื่องใช้แขวนยังแน่นหนาดีหรือไม่

หากพบร่องรอยเสียหายหรือสงสัยว่าโครงสร้างผิดปกติ ควรรีบติดต่อผู้เชี่ยวชาญ

2. ประเมินระดับความเสียหายของรอยร้าว

รอยร้าวแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่:

• กลุ่ม 1 – เฝ้าระวัง: รอยแตกลายงาบนผิวปูน ร้าวตามมุมวงกบ ร้าวตื้น (มักไม่อันตราย แต่ควรติดตามว่ารอยขยายหรือไม่)
• กลุ่ม 2 – ซ่อมโดยผู้เชี่ยวชาญ: ร้าวลึกตามแนวเฉียงหรือแนวตั้ง บริเวณเสา คาน หรือผนังรับน้ำหนัก (ควรให้วิศวกรประเมินความเสี่ยง)
• กลุ่ม 3 – อันตราย ห้ามใช้อาคาร: ร้าวทะลุคอนกรีตจนเห็นเหล็กโครงสร้าง หรือรอยร้าวขยายตัวเร็ว (โครงสร้างรับน้ำหนักเสียหาย อาจถล่มได้ ต้องอพยพทันที)

3. ซ่อมโครงสร้างให้ถูกหลักวิชาชีพ

การซ่อมแซมความเสียหายจากแผ่นดินไหวต้องใช้ความรู้ทางวิศวกรรม โดยมีแนวทางการซ่อมแซมที่ถูกต้องดังนี้:

• ให้วิศวกรประเมินความเสียหายก่อน
• ใช้เทคนิคเสริมแรง เช่น คาร์บอนไฟเบอร์ หรือเพิ่มเสาค้ำยัน
• บางกรณี อาคารที่ซ่อมแล้วอาจแข็งแรงกว่าเดิม หากทำตามมาตรฐาน

4. ตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ

หากพบรอยร้าวลึก เห็นเหล็ก หรือสงสัยว่าโครงสร้างเสียหาย ควรรีบติดต่อผู้เชี่ยวชาญ เช่น วิศวกรโยธามีใบอนุญาต วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย (วสท.) หรือกรมโยธาธิการและผังเมือง

5. ทำความเข้าใจอาคารที่อยู่อาศัย

ควรศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับอาคารที่อยู่อาศัย เช่น ปีที่ก่อสร้าง โครงสร้าง วัสดุก่อสร้าง และการตรวจสอบความปลอดภัย เพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับแผ่นดินไหวในอนาคต

6. ปรับตัวรับมือภัยพิบัติในระยะยาว

นอกจากการซ่อมแซมอาคารแล้ว ควรปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตเพื่อรับมือกับภัยพิบัติในระยะยาว เช่น เตรียมกระเป๋าฉุกเฉิน วางแผนการอพยพ และเลือกที่อยู่อาศัยในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงต่ำ

ข้อมูลเพิ่มเติม

• การรับมือกับอาฟเตอร์ช็อก: อาฟเตอร์ช็อก คือ แรงสั่นสะเทือนที่เกิดขึ้นตามหลังแผ่นดินไหวหลัก ซึ่งอาจมีความรุนแรงน้อยกว่า แต่ก็สามารถสร้างความเสียหายเพิ่มเติมได้
• การดูแลสุขภาพจิต: เหตุการณ์แผ่นดินไหวอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิต การดูแลและเยียวยาจิตใจจึงเป็นสิ่งสำคัญ

การเตรียมพร้อมรับมือกับแผ่นดินไหวอย่างถูกวิธีจะช่วยลดความสูญเสียทั้งชีวิตและทรัพย์สินได้